parę faktów z drugiej strony…

Dwuletnia działalność oświatowa Wielopolskiego: Szkoła Główna w Warszawie (z wydziałami: filologiczno-historycznym, prawno-administracyjnym, matemataczno-fizycznym i lekarskim), Instytut Politechniczny w Puławach i kilka innych szkół wyższych, 5 szkół pedagogicznych, zwiększenie liczbę gimnazjów (z 7 do 13), zwiększenie liczby szkół powszechnych z 1114 do 3000.

Pierwotny projekt Wielopolskiego (przedstawiony Aleksandrowi II we współpracy z Gorczakowem): – utworzenie posiadającego kompetencje prawodawcze senatu, Rady Stanu i obieralnych rad gubernialnych, powiatowych i miejskich. – zniesienie sądów wojskowych, powołanie Sądu Najwyższego. – oczynszowanie chłopów – równouprawnienie Żydów – otwarcie zlikwidowanego w 1831 roku Uniwersytetu Warszawskiego
Niestety, nawet tak ograniczony projekt został w większości odrzucony przez Petersburg. Wcześniej w całości odrzucono postulaty hr Andrzeja Zamoyskiego, dotyczące choćby przyłączenia do Królestwa ziem ruskich i litewskich oraz powrotu do konstytucji z 1815r.

Należy zauważyć, że narody ktore nie porwały sie na zaborcę, jak Polacy w 1863r, już w latach 80 zostały poddane równie intensywnej rusyfikacji oraz ograniczeniom autonomii i samorządności (bałtowie i finowie). Trudno więc oczekiwać, ze nawet gdyby działania Wielopolskiego przyniosły skutek i powstania by nie było, udałoby się uzyskać i utrzymac autonomię Królestwa. To tak w kwestii “wizjonerstwa” Wielopolskiego.

pozdrawiam. G.