Ano właśnie na podstawie tego, co wyczytałam z książek Kieniewicza (całych dwóch:) i paru artykułów z Mówią wieki. I też nie mam ich na podorędziu.

Pamiętam między innymi list, który Wielopolski napisał do swojego syna, Zygmunta, po odebraniu nominacji na namiestnika. Otóż pisał, że łzy wzruszenia zalały mu oczy kiedy ściskając się z carem (czy po rękach całując?) zapewniał gorąco, że dołoży wszelkich starań, by Jego Wysokość był z niego zadowolony. A Aleksander II, również ponoć ze łzami w oczach, zapewniał o pełnym do Wielopolskiego zaufaniu i miłości do kraju.

To niewątpliwie jest przykład głębokiego umiłowania kraju przez margrabiego. Dał mu nawet wyraz w korespondencji prywatnej. Aż się chce zadać pytanie: Jakiego kraju? Królestwa Polskiego? To carowie nasz kraj kochali i z miłości do niego postanowili wykroić dla siebie znaczny jego kawałek?

Dobra, koniec z sarkazmem.

Jakby tego nie nazywać Królestwo Polskie stało się częścią Rosji (czy się to komu podoba czy nie) na mocy tzw. “Statutu Organicznego dla Królestwa Polskiego”, który został wydany przez cara Mikołaja I w 1832 roku. Ten dokument miał status ustawy zasadniczej a na jego mocy:
* zniesiono Konstytucję Królestwa Polskiego z 1815
* przyłączono Królestwo Polskie do cesarstwa,
* zniesiono koronację, sejm i wojsko,
* ograniczono kompetencję Rady Stanu (1841 zlikwidowana), która odtąd podlegała Radzie Państwa w Petersburgu
* utrzymano Radę Administracyjną, ale ograniczono jej kompetencje: 5 ministrów, od 1841 przejęła kompetencje Rady Stanu
* pozostawiono j. polski w administracji, polskie prawo karne, skarb, wolność wyznania, nietykalność osobistą i własność.
* W praktyce rządził namiestnik carski łączący pełnię władzy cywilnej i wojskowej (po odejściu Gorczakowa w 1861, było dwóch namiestników: cywilny i wojskowy).

Potem było już tylko gorzej:
* 1837 w miejsce województw wprowadzono gubernie oraz rosyjski system monetarny
* 1841 zlikwidowano Radę Stanu
* 1847 obowiązuje rosyjski kodeks karny
* 1851 zniesiono granicę celną z Rosją, co w 100% uczyniło z Królestwa Polskiego część składową imperium rosyjskiego

Zwrócę jeszcze uwagę (tak na marginesie), że głównym autorem Konstytucji z 1815 był ks. Adam Czartoryski, który na Kongresie Wiedeńskim realizował konserwatywne pragnienia polskiej magnaterii, do których należały:

1. trwałe połączenie z Rosją – każdorazowo królem będzie car rosyjski; pełnia władzy wykonawczej dla króla, który mianował namiestnika, ministrów, senatorów i wyższych dygnitarzy, wyłączność inicjatywy ustawodawczej, prawo weta.
2. osobny rząd
3. własne wojsko
4. polski język urzędowy
5. konstytucja
6. Rada Stanu – centralny organ rządowy (złożona z Rady Administracyjnej i Zgromadzenia Ogólnego), w składzie: ministrowie, radcy, przewodniczył król. Do kompetencji należało przygotowanie projektów ustaw, sądownictwo, budżet i kontrola rządu. Rada Stanu została zniesiona 1841, przywrócona na krótko w 1861 i zlikwidowana podczas reform Wielopolskiego.

Kiedy mówię o tym, że Wielopolski chciał utrzymania status quo, kiedy piszę, że chciał trwałego związku z Rosją to wskazuję na “Statut Organiczny” Mikołaja I. Gdybaniem można nazwać jego ewentualną chęć powrotu do stanu autonomii gwarantowanej Konstytucją z 1815. (Powrotu do stanu z 1815 – na początek – chciało stronnictwo Zamoyskiego.)

Jak widać “marzenia” Wielopolskiego nie były specjalnie zaawansowane (eufemizm) w sensie odzyskania niepodległości. Sam, w okresie namiestnikowania, likwidował instytucjonalne resztki autonomii (o czym pisałam w komentarzach poprzednich, jak i w tym).

Mam nadzieję że to wyjaśnienie będzie w końcu wystarczające.

p.s. Przepraszam za spóźnioną odpowiedź. Czasem trzeba się od TXT oderwać. :)

p.s. 2 Edytowałam komentarz poprzez dodanie cytatu z wypowiedzi Sajonary, żeby było wiadomo do którego z Jego komentarzy się odniosłam.