Najwyraźniej to musi być KOSMOS. Zło nie jest relacyjne. Ono po prostu jest. To, co Pan pisze, to wykręty ludzi, którzy nie chcą lub nie potrafią wyrazić jednoznacznego stanowiska. Martwi ich historia, to co było; tam szukają uzasadnień, usprawiedliwień, wymówek. Tak zupełnie na marginesie, dostrzegam i rozumiem, że istniały pogarda do ciemnego ludu o niskim dochodzie i że pogarda dla ciemnego ludu była paliwem dla pojazdu barbarzyńców. I co z tego? Co mi to zmienia?

Dla beznadziei i wykluczenia opozycją nie jest “optymizm”. To przesunięcie kategorialne. Optymizm nie ma tu, powiedziałbym, nic do rzeczy.