była na robotach, potem los rzucił ją do Anglii i w końcu Kanady, gdzie poślubiła Ukraińca. Gdyby jeszcze żyła, na pewno wiele miałaby do opowiedzenia.
Jej siostra – rodzeństwo było b. liczne – wspominała o domu, który po wojnie 1920 roku otrzymał na Kresach za zasługi najstarszy brat. Przespał wedle jej słów kilka nocy z karabinem pod poduszką i wrócił do domu – na podkarpacką marną ziemię.

Nasłuchałam się podczas zwiedzania Ukrainy o ekshumacjach w kościołach – gdzie warstwy ciał przesypywano ziemią i wapnem, czytałam sporo lata temu literatury obozowej i łagrowej.

I częściowo podzielam Twoją wściekłość – bo tak naprawdę dlaczego na mnie – a jestem pewna, że większość n-li tak postępuje – spada obowiązek reagowania na głupawe żarty zahaczające tematykę wojenną? Dlaczego dziesięcioletni chłopak potrafi w szkole “dla jaj” wyrzucić wyprostowaną w charakterystyczny sposób rękę i wypowiedzieć hitlerowskie pozdrowienie? Takie zachowania nie powinny mieć miejsca.
Jakąś minimalną wiedzę powinno się wynieść z domu, wiedzieć, co wypada, a co nie i dlaczego.

Niby piszę o marginesie, bo takie zachowania są naprawdę sporadyczne, jednak widzę po rekcjach dzieci, że nie mają pojęcia o tym, o czym ja wiedziałam. O okrucieństwie wojny, o potrzebie poznania historii, o tym, że to my wygraliśmy wojnę, a po tylu latach mnóstwo ludzi wyjeżdża za zachodnią granicę, bo tamten kraj jest bogatszy.

Pisząc zaś o reakcjach dzieci, miałam przede wszystkim na myśli to, że kiedy używałam nazw faszysta czy hitlerowiec, nie dostrzegałam tych spojrzeń, jakie wywołała nazwa “Niemiec”.